۱۳۸۷ فروردین ۵, دوشنبه

تبين اصطلاحنامه سينماي ايران

«تبين اصطلاحنامه سينماي ايران»
نگاهي اجمالي به سينماي 1358 تا 1382

محسن شمس
Aftab@aftaban.com



تاريخ سينماي ايران از سال 1308 تا ابتداي سال سينمايي1382 قريب به 2500 فيلم بلند سينمايي رادر فهرست خود ثبت كرده است.حدود 1100عنوان از اين تعداد در سال هاي بين 1357تا ابتداي سال 382 توسط 370 نفر كارگردان توليد شده است.

بررسي «نظام معاني ومفاهيم» در سينماي ايران از منظر «هستي شناسي» و تنظيم ارتباطات و مناسبات بين آنها از جمله ضرورت هايي است كه تاكنون كمتر به آنو توجه شده است.چگونگي تنظيم روش هاي فهرست نويسي، مستند سازي، طبقه بندي و دسته بندي علمي و كاربردي توليدات سينمايي و توليد و توزيع اطلاعات درعصر«تكنولوژي اطلاعات»نيز از جمله موار ديگري است كه درباره آن كاري در خور شان انجام نشده است. آنچه كه در اين زمينه ها وجود دارد، صرفا به بازنويسي عنوان بندي (سروته) فيلم ها بسنده كرده اند.هرچند اين تلاش ها در جاي خود قابل تقدير است.

با توجه به وجوه متفاوت كاركردهاي سينما در عرصه هاي اجتماعي ،فرهنگي و هنري و فراگيري گونه ها، موضوعات و مضامين به كار گرفته شده دراين آثار(قالب هاي داستاني و غير داستاني)،تحليل محتوا»ي آثار ياد شده گذشته از كاربردهاي تخصصي در حوزه سينما مي تواند تصويري «ساختمند» از شرايط و احوال سياسي و اجتماعي تاريخ يكصد ساله معاصر ارايه كند. همچنين ميزان توجه سينما به جنبه هاي مختلف تاريخ، جامعه، فرهنگ و... مورد ارزيابي كمي و كيفي قرار گرفته و از سوي ديگر ظرفيت هاي دراماتيك و تصويري هريك از رويدادها و عناصر اجتماعي،فرهنگي و تاريخي مورد بررسي قرار گيرد.

نمايه سازي، فهرست نويسي و طبقه بندي، عنوان بندي ها و همچنين محتواي آثار سينمايي از جمله اقذامات بنيادي است كه دراين مسير بايد انجام شود. تهيه فهرست هاي كاربردي مختلف ازجمله نتايج اين مطالعه مي تواند باشد. برقراري امكان ارايه اطلاعات از طريق بانك هاي اطلاعاتي ، شبكه هاي رايانه ايي و محيط اينترنت بصورت چند رسانه ايي از ديگر اهداف اين پژوهش است. فهرست پيوست ضمن معرفي بخش هايي از اين مطالعه،نگاهي اجمالي دارد به عملكرد (كمي و كيفي) سينماي ايران در سال هاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي بدون هيچ تحليل و اظهار نظر. شايان توجه است، كليه عبارات فهرست شده عينا از منابع مختلف جاري (مجلات،روزنامه ها و كتب ) نقل شده است. فهرست نويسي مقدماتي و نمايه سازي از آثار توليد شده (حدود 10000عنوان ) با هدف تبين اصطلاحنامه تخصصي – موضوعي سينماي ايران هم اكنون به پايان رسيده است . اصطلاحات زير به دوشكل مرتب سازي و ارايه شده است :

• مرتب سازي اصطلاحات به ترتيب حروف الفبا

آبرومندانه ترين فيلم سينماي ايران درباره فلسطين بازمانده 1374
اثر ماندرگار در سينماي ايران طلسم 1365
اثر ماندرگار در سينماي ايران هور در آتش 1370
اثري ارزشمند فرش باد 1381
اثري پرتعليق و جذاب خفاش 1376
اثري دقيق كاغذ بي خط 1380
از آثار مطرح سينماي ايران باشو 1365
از آثار مطرح سينماي ايران خانه دوست كجاست 1365
از آثار مطرح سينماي ايران در كوچه هاي عشق 1369
از آثار مطرح سينماي ايران مسافران 1370
از آثار مطرح سينماي ايران يك بار براي هميشه 1371
از پرفروش ترين فيلم هاي تاريخ سينماي ايران كلاه قرمزي و سرو ناز 1381
از غافلگير كننده ترين فيلم هاي جشنواره 21 تهران، ساعت 7 صبح 1381
ازنخستين تجربه هاي آماتوري در سينماي جنگ كيلومتر 5 1362
الگو برداري از فيلم آمريكايي رمبو افعي 1371
الگوسازي در فيلم جنگي ديده بان 1367
انتقاد به روحانيت زير نور ماه 1379
انتقاد نسبت به مناسبات سياسي اجتماعي ايران كاغذ بي خط 1380
ايده مرد دو زنه شوكران 1378
بازي پر انرژي و فعال ليلي بامن است 1374
بازيگر مرد در نقش يك زن آدم برفي 1376
بازيگري فوق العاده پرده آخر 1369
بازيگري، يك بازيگر در نقش خودش محور داستان قرار دارد هنرييشه 1371
بهترين كشف جشنواره21 راي باز 1381
پايان غير خوش موميايي 3 1378
پرافتخارترين فيلم سينماي ايران در عرصه جهان طعم گيلاس 1376
پرفروش ترين فيلم سياسي تاريخ سينماي ايران بايكوت 1364
پلي بين سينماي سالم و مخاطبان متعدد آدم برفي 1376
پلي ميان عامه مردم و فيلم هاي كم تماشاگر سجاده آتش 1372
پيامدهاي اجتماعي جنگ عروس 1369
تاريخ سينما در ايران ناصر الدين شاه اكتور سينما 1370
تجربه غير متعارف فيلمسازي كاغذ بي خط 1380
تجربه گرايي نامه هاي باد 1381
تصويري سياه و فقر زده از ايران دايره 1378
تضاد سنت و عقل قرمز 1377
تفاوت با ساير فيلم هاي مستند ياد و يادگار 1379
توليد خارج از كشور آدم برفي 1376
توليد سنگين و پر هزينه افق 1367
تيتراژ خاص سايه به سايه 1375
تيتراژ روي پاره هاي يك كارتن هتل كارتن 1375
جوانترين كارگردان سينماي ايران سيب 1376
حادثه پردازي سگ كشي 1379
حال و هواي فيلم هاي اوايل انقلاب آخرين تك سوار 1377
حركات موزوون قطعه نا تمام 1379
حركت روي دست بماني 1380
حركت فوق العاده دوربين تهران، ساعت 7 صبح 1381
حضور موثر بازيگران پري 1373
خوش ساخت عروس 1369
روايت يك قصه بي فراز و نشيب كاغذ بي خط 1380
رويكردي تازه در سينماي كمدي پس از انقلاب مرد عوضي 1376
زن گرايي شوكران 1378
ساخت دقيق و حساب شده سايه به سايه 1375
ساختار خوب پري 1373
ساختاري نو و هنرمندانه در فيلمنانه از كرخه تا راين 1371
سال هاي آغازين سينماي ايران گراند سينما 1367
سال هاي اول پس از پيروزي انقلاب اسلامي نيمه پنهان 1379
سنت هيچكاكي، حضور كوتاه كارگردان در فيلم اين جا چراغي روشن است 1381
سينماي آرمانگراي پس از ييروزي انقلاب اسلامي حماسه مجنون 1372
سينماي بعد از دوم خرداد دختري با كفش ها كتاني 1377
سينماي خياباني دهه 50 راي باز 1381
سينماي دفاع مقدس، طنز ليلي بامن است 1374
سينماي ضد قصه بماني 1380
سينماي كمدي، هجوآميز نان و عشق و موتور 1000 1380
سينماي لمپني قبل از انقلاب جان سخت 1376
سينماي وحشت قرمز 1377
شخصيت قهرمان فيلم، در محدوده قدرت قرار دارد. نيمه پنهان 1379
شكستن تابوهاي كلاسيك سينماي پس از انقلاب دنيا 1381
شكل تازه برخورد نيروهاي انتظامي با جوانان دختري با كفش ها كتاني 1377
صحنه هاي متعدد اكشن خفاش 1376
صحنه، مكان هاي محدود و بسته كاغذ بي خط 1380
عشق، مثلث عشق مارال 1379
فضاي روشنفكرانه و هنري كاغذ بي خط 1380
فضاي سوريال خانه اي روي آب 1380
فضايي تلخ و سياه رنگ شب 1379
فيلمبرداري در آسمان حمله به اچ 3 1373
فيلمبرداري سيال و پر تحرك شب هاي روشن 1381
فيلمبرداري، نگاه ناظر دوربين بماني 1380
فيلمنامه مطرح بودن يا نبودن 1376
فيلمنامه، محصول كارگاه فيلمنامه نويسي حوزه هنري شوكران 1378
فيلمي براي ايرانيان خارج از كشور عشق گمشده 1378
فيلمي خشن و افسار گسيخته كمكم كن 1376
فيلمي قابل قبول شام آخر 1380
فيلمي ملهم از تاثيرات جنبش دگما 95 آبادان 1381
فيلمي موفق و پر مخاطب مرد عوضي 1376
كارگرداني، ميزانسن هاي پيچيده پرده آخر 1369
كليشه هاي معمول سينماي تجاري بي همتا 1380
كمدي ترين فيلم سياسي سال هاي اخير موميايي 4 1378
گفتگو هاي پيچيده پري 1373
مخاطب عام و جشنواره هاي نخبه گرا زندان زنان 1380
مردم شناسي، مراسم نيايش باران زشت و زيبا 1377
مشكل مميزي دايره 1378
مشكل مميزي رنگ شب 1379
مضمون تازه دنياي وارونه 1376
مضمون ضد جنگ عروسي خوبان 1367
مضمون غير متعارف عروسي خوبان 1367
مطرح ترين فيلم سينماي ايران پس ازانقلاب دونده 1364
معرفي به آكادمي علوم و هنرهاي سينمايي زير درختان زيتون 1372
معيارهاي متفاوت با جريان رايج سينماي ايران اي . بي . سي آفريقا 1380
ملودرام عشقي نغمه 1381
موضوع ازدواج موقت شوكران 1378
موضوع بكر زير نور ماه 1379
موضوع جسارت آميز زير نور ماه 1379
موضوع جسورانه بودن يا نبودن 1376
موضوع حساس زير نور ماه 1379
موضوع، وا قعه كربلا، شهادت امام حسين(ع) روز واقعه 1373
موضوعي ساده كليد ازدواج 1376
موضوعي مشابه قتل هاي زنجيره ايي مشهد رنگ شب 1379
ميراث ادبي ايران ايران سراي من است 1377
نامزد دريافت جايزه اسكار 1999 بچه هاي آسمان 1375
نخستين تجربه جلوه هاي ويژه - تكنيك پرده آبي شهر در دست بچه ها 1370
نخستين تجربه صداگزاري به شيوه دالبي متواد ماه مهر 1379
نخستين فيلم كمدي جايزه 1362
نخستين فيلم ايراني، ساخته شده در آمريكا، پس ازاتقلاب عشق بدون مرز 1377
نخستين فيلم بلند سينماي انيميشن ايران خورشيد مصر 1381
نخستين فيلم بلند سينمايي انيميشن- تكنيك عروسكي ابراهيم در گلستان 1361
نخستين فيلم بلند سينمايي انيميشن- تكنيك عروسكي قصه هاي بازار 1370
نخستين فيلم جنگي مرز 1360
نخستين فيلم جنگي - دفاع مقدس برزخي ها 1361
نخستين فيلم در موضوع اتومبيلراني سرعت 1375
نخستين فيلم زيرنويس شده به روش ليزري هيوا 1377
نخستين فيلم كمدي پس از انقلاب اجاره نشين ها 1365
نخستين فيلم ورزشي صف 1363
نخستين فيلم، بكارگيري جلوه هاي ويژه ميداني سفير 1361
نخستين فيلم، ممنوعيت نمايش براي افراد كمتر از 18 سال مصايب شيرين 1377
نخستين واكنش يك فيلمساز شرقي در قبال صد سلگي سينما سلام سينما 1373
نزديك به سينماي پيش از انقلاب سام و نرگس 1380
نقد سنت ها و باورها عروس آتش 1378
نقطه عطف سينماي كمدي ايران پس از پيروزي انقلاب اجاره نشين ها 1365
نقطه عطف سينماي كمدي ايران پس از پيروزي انقلاب ليلي بامن است 1374
نگرشي فرهنگي تجاري به جنگ جنگ نفتكش ها 1372
نمونه خاص در تاريخ سينماي چهان سلام سينما 1373
نمونه خاص شيوه روايت در سينماي ايران سلام سينما 1373
نوآوري در طنز ليلي بامن است 1374
يك خط كمرنگ داستاني نامه هاي باد 1381
يك را حل براي توليد آثار هنري - تجاري كشتي آنجليكا 1367
يكي از دقيق ترين وعميق ترين فيلم هاي سينماي ايران ناخدا خورشيد 1365


• مرتب سازي به ترتيب سال توليد فيلم ها

1357
1358
1359
نخستين فيلم جنگي مرز 1360
نخستين فيلم بلند سينمايي انيميشن- تكنيك عروسكي ابراهيم در گلستان 1361
نخستين فيلم جنگي - دفاع مقدس برزخي ها 1361
نخستين فيلم، بكارگيري جلوه هاي ويژه ميداني سفير 1361
نخستين فيلم كمدي جايزه 1362
ازنخستين تجربه هاي آماتوري در سينماي جنگ كيلومتر 5 1362
نخستين فيلم ورزشي صف 1363
پرفروش ترين فيلم سياسي تاريخ سينماي ايران بايكوت 1364
مطرح ترين فيلم سينماي ايران پس ازانقلاب دونده 1364
نخستين فيلم كمدي پس از انقلاب اجاره نشين ها 1365
نقطه عطف سينماي كمدي ايران پس از پيروزي انقلاب اجاره نشين ها 1365
از آثار مطرح سينماي ايران باشو 1365
از آثار مطرح سينماي ايران خانه دوست كجاست 1365
اثر ماندرگار در سينماي ايران طلسم 1365
يكي از دقيق ترين وعميق ترين فيلم هاي سينماي ايران ناخدا خورشيد 1365
توليد سنگين و پر هزينه افق 1367
الگوسازي در فيلم جنگي ديده بان 1367
مضمون ضد جنگ عروسي خوبان 1367
مضمون غير متعارف عروسي خوبان 1367
يك را حل براي توليد آثار هنري - تجاري كشتي آنجليكا 1367
سال هاي آغازين سينماي ايران گراند سينما 1367
بازيگري فوق العاده پرده آخر 1369
كارگرداني، ميزانسن هاي پيچيده پرده آخر 1369
از آثار مطرح سينماي ايران در كوچه هاي عشق 1369
پيامدهاي اجتماعي جنگ عروس 1369
خوش ساخت عروس 1369
نخستين تجربه جلوه هاي ويژه - تكنيك پرده آبي شهر در دست بچه ها 1370
نخستين فيلم بلند سينمايي انيميشن- تكنيك عروسكي قصه هاي بازار 1370
از آثار مطرح سينماي ايران مسافران 1370
تاريخ سينما در ايران ناصر الدين شاه اكتور سينما 1370
اثر ماندرگار در سينماي ايران هور در آتش 1370
ساختاري نو و هنرمندانه در فيلمنانه از كرخه تا راين 1371
الگو برداري از فيلم آمريكايي رمبو افعي 1371
بازيگري، يك بازيگر در نقش خودش محور داستان قرار دارد هنرييشه 1371
از آثار مطرح سينماي ايران يك بار براي هميشه 1371
نگرشي فرهنگي تجاري به جنگ جنگ نفتكش ها 1372
سينماي آرمانگراي پس از ييروزي انقلاب اسلامي حماسه مجنون 1372
معرفي به آكادمي علوم و هنرهاي سينمايي زير درختان زيتون 1372
پلي ميان عامه مردم و فيلم هاي كم تماشاگر سجاده آتش 1372
حضور موثر بازيگران پري 1373
ساختار خوب پري 1373
گفتگو هاي پيچيده پري 1373
فيلمبرداري در آسمان حمله به اچ 3 1373
موضوع، وا قعه كربلا، شهادت امام حسين(ع) روز واقعه 1373
نخستين واكنش يك فيلمساز شرقي در قبال صد سلگي سينما سلام سينما 1373
نمونه خاص در تاريخ سينماي چهان سلام سينما 1373
نمونه خاص شيوه روايت در سينماي ايران سلام سينما 1373
آبرومندانه ترين فيلم سينماي ايران درباره فلسطين بازمانده 1374
بازي پر انرژي و فعال ليلي بامن است 1373
سينماي دفاع مقدس، طنز ليلي بامن است 1373
نقطه عطف سينماي كمدي ايران پس از پيروزي انقلاب ليلي بامن است 1373
نوآوري در طنز ليلي بامن است 1373
نامزد دريافت جايزه اسكار 1999 بچه هاي آسمان 1375
تيتراژ خاص سايه به سايه 1375
ساخت دقيق و حساب شده سايه به سايه 1375
نخستين فيلم در موضوع اتومبيلراني سرعت 1375
تيتراژ روي پاره هاي يك كارتن هتل كارتن 1375
بازيگر مرد در نقش يك زن آدم برفي 1376
پلي بين سينماي سالم و مخاطبان متعدد آدم برفي 1376
توليد خارج از كشور آدم برفي 1376
فيلمنامه مطرح بودن يا نبودن 1376
موضوع جسورانه بودن يا نبودن 1376
سينماي لمپني قبل از انقلاب جان سخت 1376
اثري پرتعليق و جذاب خفاش 1376
صحنه هاي متعدد اكشن خفاش 1376
مضمون تازه دنياي وارونه 1376
جوانترين كارگردان سينماي ايران سيب 1376
پرافتخارترين فيلم سينماي ايران در عرصه جهان طعم گيلاس 1376
فيلمي براي ايرانيان خارج از كشور عشق گمشده 1376
موضوعي ساده كليد ازدواج 1376
فيلمي خشن و افسار گسيخته كمكم كن 1376
رويكردي تازه در سينماي كمدي پس از انقلاب مرد عوضي 1376
فيلمي موفق و پر مخاطب مرد عوضي 1376
حال و هواي فيلم هاي اوايل انقلاب آخرين تك سوار 1377
ميراث ادبي ايران ايران سراي من است 1377
سينماي بعد از دوم خرداد دختري با كفش ها كتاني 1377
شكل تازه برخورد نيروهاي انتظامي با جوانان دختري با كفش ها كتاني 1377
مردم شناسي، مراسم نيايش باران زشت و زيبا 1377
نخستين فيلم ايراني، ساخته شده در آمريكا، پس ازاتقلاب عشق بدون مرز 1377
تضاد سنت و عقل قرمز 1377
سينماي وحشت قرمز 1377
نخستين فيلم، ممنوعيت نمايش براي افراد كمتر از 18 سال مصايب شيرين 1377
نخستين فيلم زيرنويس شده به روش ليزري هيوا 1377
تصويري سياه و فقر زده از ايران دايره 1378
مشكل مميزي دايره 1378
ايده مرد دو زنه شوكران 1378
زن گرايي شوكران 1378
فيلمنامه، محصول كارگاه فيلمنامه نويسي حوزه هنري شوكران 1378
موضوع ازدواج موقت شوكران 1378
نقد سنت ها و باورها عروس آتش 1378
پايان غير خوش موميايي 3 1378
كمدي ترين فيلم سياسي سال هاي اخير موميايي 4 1378
فضايي تلخ و سياه رنگ شب 1379
مشكل مميزي رنگ شب 1379
موضوعي مشابه قتل هاي زنجيره ايي مشهد رنگ شب 1379
انتقاد به روحانيت زير نور ماه 1379
موضوع بكر زير نور ماه 1379
موضوع جسارت آميز زير نور ماه 1379
موضوع حساس زير نور ماه 1379
حادثه پردازي سگ كشي 1379
حركات موزوون قطعه نا تمام 1379
عشق، مثلث عشق مارال 1379
نخستين تجربه صداگزاري به شيوه دالبي متواد ماه مهر 1379
سال هاي اول پس از پيروزي انقلاب اسلامي نيمه پنهان 1379
شخصيت قهرمان فيلم، در محدوده قدرت قرار دارد. نيمه پنهان 1379
تفاوت با ساير فيلم هاي مستند ياد و يادگار 1379
معيارهاي متفاوت با جريان رايج سينماي ايران اي . بي . سي آفريقا 1380
حركت روي دست بماني 1380
سينماي ضد قصه بماني 1380
فيلمبرداري، نگاه ناظر دوربين بماني 1380
كليشه هاي معمول سينماي تجاري بي همتا 1380
فضاي سوريال خانه اي روي آب 1380
مخاطب عام و جشنواره هاي نخبه گرا زندان زنان 1380
نزديك به سينماي پيش از انقلاب سام و نرگس 1380
فيلمي قابل قبول شام آخر 1380
اثري دقيق كاغذ بي خط 1380
انتقاد نسبت به مناسبات سياسي اجتماعي ايران كاغذ بي خط 1380
تجربه غير متعارف فيلمسازي كاغذ بي خط 1380
روايت يك قصه بي فراز و نشيب كاغذ بي خط 1380
صحنه، مكان هاي محدود و بسته كاغذ بي خط 1380
فضاي روشنفكرانه و هنري كاغذ بي خط 1380
سينماي كمدي، هجوآميز نان و عشق و موتور 1000 1380
فيلمي ملهم از تاثيرات جنبش دگما 95 آبادان 1381
سنت هيچكاكي، حضور كوتاه كارگردان در فيلم اين جا چراغي روشن است 1381
از غافلگير كننده ترين فيلم هاي جشنواره 21 تهران، ساعت 7 صبح 1381
حركت فوق العاده دوربين تهران، ساعت 7 صبح 1381
نخستين فيلم بلند سينماي انيميشن ايران خورشيد مصر 1381
شكستن تابوهاي كلاسيك سينماي پس از انقلاب دنيا 1381
بهترين كشف جشنواره21 راي باز 1381
سينماي خياباني دهه 50 راي باز 1381
فيلمبرداري سيال و پر تحرك شب هاي روشن 1381
اثري ارزشمند فرش باد 1381
از پرفروش ترين فيلم هاي تاريخ سينماي ايران كلاه قرمزي و سرو ناز 1381
تجربه گرايي نامه هاي باد 1381
يك خط كمرنگ داستاني نامه هاي باد 1381
ملودرام عشقي نغمه 1381

هیچ نظری موجود نیست: